Verslag informatie avond stichting Behoud de Lichtenberg  in Theater de Huiskamer

Aantal aanwezigen: 64

Presentatie 1

Het verleden werd geschetst door Rob Langeslag, architect. Over de historie van het rijksmonument is op de website https://www.behouddelichtenberg.nl/ veel informatie te vinden.

Presentatie 2  

De tweede presentatie ‘5 jaar HQ: de oogst, hoe nu verder’ werd verzorgd door Jan Nies, expert op het gebied van restauratie van cultuurhistorische gebouwen.

Deze presentatie handelde over de gang van zaken van de laatste vijf jaar.

• Het gebied van de Lichtenberg en de omgeving (het veel grotere oude kazerneterrein wordt in de komende jaren her-ontwikkeld en de monumentale opstallen gerestaureerd.
• De gemeente heeft een conceptgebiedsvisie ter inzage gelegd  en in het gewijzigd vastgestelde bestemmingsplan “woongebieden 2019” is een restaurant achter het theatergebouw op de Lichtenberg toegestaan. Ook is de restauratie van het openluchttheater aangekondigd. In de afgelopen vijf jaar is er op het park niets gebeurd.
• De gemeenteraad heeft in december 2021 met algemene stemmen een motie aangenomen waarin staat dat de restauratie van het openluchttheater met voorrang moet worden aangepakt. In de conceptgebiedsvisie wordt echter gesproken over een ‘indicatieve fasering en een casco-renovatie van het openluchttheater’. Tegen deze aanpak hebben wij diverse bezwaren.

Het restaurant

Het restaurant is gepland aan de achterzijde van het theatergebouw; een locatie met een, door de Rijksdienst voor Cultureel erfgoed benoemde, zéér hoge monumentale waarde.

Het restaurant op deze plaats heeft zodanige logistieke gevolgen dat het theater niet meer te gebruiken is als openluchttheater. Wij zullen ons daar dan ook tegen verzetten.  Ter informatie is de chronologie van het restaurantplan bijgevoegd (pdf). Het voerde te ver hier tijdens de presentatie op in te gaan.

• Pdf chronologie restaurantplan

De conceptgebiedsvisie

Besproken is wat er wél  en vooral ook wat er niet in staat. Voor De Lichtenberg is het resultaat van 5 jaar HQ:  0.

Ook bestaat de kans dat na een casco-renovatie er geen geld meer is voor de afbouw tot een bruikbaar theater. Tot slot is gesteld dat het beter zou zijn wanneer de ontwikkeling van de Lichtenberg losgekoppeld wordt  van de ontwikkeling van de kazerne.

Ook werd in herinnering geroepen dat er in 2010 al een ontwikkelvisie voor de Lichtenberg is gemaakt, waarin planning, structuur voor beleidsbetrokkenen, fasering en mogelijkheden voor toekomstig gebruik zijn aangegeven. Deze visie is helaas in een la beland en op dit moment geheel verdwenen in de plannen.

• Pdf 5 jaar HQ, de oogst, hoe nu verder

Presentatie 3

Tot slot presenteerde Rob Langeslag een serie beelden waarin alternatieven voor hergebruik van het complex zijn getoond, zoals overkappingen van het theater, multifunctioneel gebruik van de locatie van de tennisbanen, een herinneringsgalerij over het complex in de badhokjes, de plaats voor een gemeenschappelijke te gebruiken faciliteit en ideeën voor het creëren van een ‘wellness-faciliteit’.

• Pdf presentatie herbestemming

Vragen- en suggesties ronde

Na afloop werden er vragen gesteld en werd de avond afgesloten in het café van theater de Huiskamer te Weert.

Er is veel veranderd in de procedures met betrekking tot de Lichtenberg. Het bestemmingsplan is door de gemeenteraad vastgesteld. Een bestemming horeca is aangevraagd en op voorwaarden verleend. Het goede is dat er aan een concreet plan voor de restauratie wordt gewerkt en dat de subsidie daardoor veilig gesteld wordt. Het kwade is door ons in het item van 11 maart jongstleden: restauratie en aanvraag horecavergunning’ verwoord. Wat kunnen we nog doen om de kansen van het rijksmonument de Lichtenberg te laten keren?

• Is het nog mogelijk in te breken op spelregels die in het bestemmingplan zijn vastgelegd?

Het bestemmingsplan Woongebieden2019, waarin de Lichtenberg op de valreep is meegenomen, is vastgesteld. Omdat de inspraakprocedure toen al afgerond, is onze inbreng niet meer mogelijk.

Om toch ons democratisch recht tot inspraak af te dwingen, moeten we de gang naar de Raad van State maken. Als we slagen, kan het bestemmingsplan niet ontvankelijk verklaard worden, helaas met waarschijnlijk veel nevenschade voor de gemeente.  

• Is een restaurant achter het theatergebouw de enige mogelijkheid? 

Als we het onlangs vastgestelde bestemmingsplan bekijken, dan is te zien dat er ook andere mogelijkheden zijn. Zo ligt er op het hele theater een horecabestemming. Zie afb.

https://www.planviewer.nl/kaart?imro=NL.IMRO.0988.BPWoongebieden2019-VA01

• Is de vereiste procedure met betrekking tot de horecavergunning gevolgd?

Bestemmingsplan. Voor zover wij kunnen nagaan, zijn de beleidsregels om tot een bestemmingsplan te komen conform de Rijksnormen, behalve de eerdergenoemde inspraakprocedure. Ook de begrenzingen waarbinnen horeca onder voorwaarden mogelijk moet zijn. 

De horeca is conform de wens van eigenaar HQ gerelateerd aan het totale theater, dus het amfitheater, het theatergebouw en het pleintje achter het theatergebouw. 

Op dit moment hoeft dan ook geen advies van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg gevraagd worden.

Het restaurant. Voor de realisatie van een restaurant is een omgevingsvergunning nodig. Op dit niveau waarden van het Rijksmonument. 

Om ongelukken in het verdere realisatietraject te voorkomen, wordt het ingebrachte horecaontwerp door de Monumentencommissie van de gemeente Weert getoetst op vastgestelde voorwaarden waarbinnen een verandering aan een Rijksmonument kan worden toegestaan.   

De monumentencommissie heeft gesteld dat de mogelijkheid voor horeca gerelateerd aan het theater niet tot schade aan het Rijksmonument hoeft te leiden. Deze algemene constatering onderschrijven we. De commissie heeft echter ook beslist dat de plek achter en tegen het theatergebouw aan de normen voor de ontwikkeling van het Rijksmonument voldoet. Dat bestrijden we.  In de waardebepaling van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg geeft men aan dat het theater, het gebouw én het plein van hoogste monumentale waarde (zie item: ’17-03-2020 Gezocht: inspiratie’/Waarderingskaart de Lichtenberg). Omdat De commissie bij ons weten nog geen contact heeft genomen met de Rijksdienst, trekken ze wel een erg zware wissel op een waarschijnlijke crash in het verdere realisatietraject. 

Om de cultuurhistorische kennis op te frissen hebben we een bloemlezing van onze beelden op de site gezet. Deze beelden zijn ook getoond tijdens de raadsvergadering van 11 maart jl. Hiermee laten we zien dat er, ook met inachtneming van de culturele waardestelling, nog veel spannends en eigentijds mogelijk is. Met behoud van de oorspronkelijke uitgangspunten en respect voor het rijksmonument.

Lees verder Gezocht: inspiratie! →

Het is de afgelopen twee jaren erg rustig geweest. De beloften van een afspraak en betrokkenheid bij eventuele beslissingen zijn door HQ niet nagekomen. Er waren berichten Dat HQ wat betreft de Lichtenberg nog niet zover was en nog geen moeite deed om de door de Provincie beloofde restauratiesubsidie van €380.000 te verzilveren ondanks aandrang van de gemeente Weert. De ontwikkelingen rond het voormalige kazernegebied slokte blijkbaar meer aandacht op dan gedacht.

We kwamen echter bedrogen uit toen bleek dat HQ al 2 jaar ook met de Lichtenberg in stilte bezig was. Er bleken twee architectenbureau’s aangetrokken: een voor de restauratieplannen van het theater en de ander voor een ontwerp van een restaurant tegen de achterkant van het theatergebouw. We waren blij dat hierdoor op de valreep de subsidie veiliggesteld was. Wel hoopten we een meer geformaliseerde rol te krijgen in het overleg.

Het restaurantplan konden we minder waarderen. Niet omdat we tegen horeca op de Lichtenberg zijn. Ook wij hebben in onze zoektocht naar herbestemming horeca als een mogelijke financiële drager genoemd en zelfs inspirerende beelden ontwikkeld. echter de keuze van de plek was in regelrechte tegenstelling met kwaliteiten die in het cultuurhistorisch rapport van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg vastgelegd waren.

Lees verder Restauratie en aanvraag horecabestemming →

Omdat de gemeente Weert geen mogelijkheden ziet om de restauratie ter hand te nemen en een toekomstperspectief te bieden, is besloten om de Lichtenberg, de Boosten sportzalen en de boerderij ‘de Helmonder’ van Provisus over te nemen en direct door te verkopen aan ­­­ stichting ‘Horne Quartier’.

Deze stichting is ook eigenaar van de voormalige van Horne kazerne en ziet kansen voor een gecombineerde exploitatie met respect voor de monumentale status van de Lichtenberg.

Met behulp van subsidie zal de restauratie van het theater opgepakt worden en het totale complex weer geschikt gemaakt worden voor onderwijsdoeleinden, cultuur en recreatie. Veel wordt er verwacht van de paardensport in de nabijheid, die de historische verankering van de Lichtenberg met de sport een extra boost kan geven.

Onze stichting betreurt het standpunt van de gemeente Weert, maar realiseert zich dat het voortschrijdende verval tot haast dwingt. Als de Overheid de toekomst van het Rijksmonument op korte termijn niet kan waarborgen, dan moeten de kaarten op een particuliere partij gezet worden die wel kansen ziet en daarvoor de financiële middelen heeft.

De Gemeente Weert heeft bij monde van wethouder van Eersel beloofd dat tijdens de onderhandelingen voldoende garanties worden ingebouwd om het behoud van de bestaande kwaliteiten en toekomstige ontwikkelingen in de geest van het monument tijdens te waarborgen. Bij een eerste contact met de nieuwe eigenaar belooft HQ (Horne Quartier) onze stichting in de ontwikkelingen te betrekken en zal binnen korte termijn met ons afspraken maken.